โรคฟันผุ สาเหตุและแนวทางการดูแลฟันที่คุณต้องรู้

โรคฟันผุ เป็นหนึ่งในปัญหาสุขภาพช่องปากที่พบบ่อยที่สุดและสามารถนำไปสู่การสูญเสียฟันได้หากไม่ได้รับการดูแลอย่างเหมาะสม การดูแลฟันอย่างเหมาะสมไม่เพียงช่วยป้องกันโรคฟันผุเท่านั้น แต่ยังมีส่วนช่วยในการรักษาคุณภาพของรากฟันเทียมสำหรับผู้ที่ต้องใช้วิธีนี้ในการฟื้นฟูฟันที่สูญเสียไป

สาเหตุของโรคฟันผุ

โรคฟันผุ (Dental Caries) เป็นโรคที่เกิดขึ้นจากการทำลายเนื้อฟันโดยกรดที่ผลิตจากแบคทีเรียในช่องปาก กรดนี้เกิดจากการย่อยสลายอาหารและเครื่องดื่มที่มีน้ำตาลและแป้งในช่องปาก ทำให้เกิดการสลายแร่ธาตุในเคลือบฟันและเนื้อฟัน หากไม่ได้รับการรักษา อาจนำไปสู่ฟันผุหรือลุกลามเป็นปัญหาฟันที่รุนแรงยิ่งขึ้น

โรคฟันผุเกิดจากหลายปัจจัยที่รวมกันโดยสามารถแบ่งออกเป็นกลุ่มได้ดังนี้:

สาเหตุจากแบคทีเรีย: แบคทีเรียในช่องปาก เช่น Streptococcus mutans และ Lactobacillus จะเปลี่ยนน้ำตาลและเมื่อเวลาผ่านไป แบคทีเรียจะผลิตกรดมากขึ้น ทำให้เกิดการสลายแร่ธาตุในฟันมากขึ้น

อาหารและเครื่องดื่มที่มีน้ำตาล: การบริโภคอาหารและเครื่องดื่มที่มีน้ำตาลสูง เช่น ขนมหวาน น้ำอัดลม และเครื่องดื่มที่มีน้ำตาล จะเป็นการให้อาหารแก่แบคทีเรีย

การทำความสะอาดฟันไม่เพียงพอ: การไม่แปรงฟันหรือใช้ไหมขัดฟันเป็นประจำทำให้คราบแบคทีเรียสะสมอยู่บนฟัน

อาการของโรคฟันผุ

อาการของโรคฟันผุที่พบบ่อย ได้แก่:

เสียวฟัน: โดยเฉพาะเมื่อรับประทานอาหารหรือเครื่องดื่มที่มีรสหวาน ร้อน หรือเย็น
ปวดฟัน: อาการปวดอาจเป็นแบบเฉียบพลันหรือปวดตุบๆ
มีรูหรือรอยผุบนผิวฟัน: อาจสังเกตเห็นเป็นจุดสีขาว สีน้ำตาล หรือสีดำ
มีเศษอาหารติดซอกฟันบ่อยขึ้น: เนื่องจากร่องของฟันผุจะเก็บเศษอาหารได้ง่าย
ฟันแตกหรือหัก: เมื่อรูผุลุกลามลึกเข้าไปในเนื้อฟัน

การป้องกันโรคฟันผุ

การแปรงฟัน: แปรงฟันอย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง ด้วยยาสีฟันที่มีฟลูออไรด์
ใช้ไหมขัดฟัน: ใช้ไหมขัดฟันอย่างน้อยวันละ 1 ครั้ง เพื่อทำความสะอาดระหว่างซอกฟัน
ลดการบริโภคน้ำตาล: ลดการบริโภคอาหารและเครื่องดื่มที่มีน้ำตาลสูง
การตรวจสุขภาพฟันเป็นประจำ: ไปพบทันตแพทย์เพื่อรับการตรวจสุขภาพฟันและทำความสะอาดฟันอย่างน้อยทุก 6 เดือน
การใช้ผลิตภัณฑ์ฟลูออไรด์: ใช้ยาสีฟัน น้ำยาบ้วนปาก หรือเจลที่มีฟลูออไรด์เพื่อช่วยเสริมสร้างเคลือบฟัน

การรักษาโรคฟันผุ

การอุดฟัน: การขจัดส่วนที่ผุออกและใส่วัสดุอุดฟันเพื่อป้องกันการผุต่อไป
การครอบฟัน: ในกรณีที่ฟันผุมาก ทันตแพทย์อาจแนะนำให้ครอบฟันเพื่อป้องกันการแตก
Endodontic treatment: หากฟันผุลึกถึงรากฟัน อาจต้องรักษารากฟันและใส่ครอบฟัน
การถอนฟัน: ในกรณีที่ฟันผุมากจนไม่สามารถรักษาได้ อาจต้องถอนฟันออก

ฝันผุเป็นสาเหตุในการเกิดโรคอื่น

ฟันผุไม่เพียงแต่ส่งผลกระทบต่อสุขภาพช่องปากเท่านั้น แต่ยังสามารถนำไปสู่ปัญหาสุขภาพอื่น ๆ ได้ด้วย เมื่อฟันผุไม่ได้รับการรักษา แบคทีเรียในช่องปากสามารถแพร่กระจายไปยังส่วนอื่น ๆ ของร่างกาย ทำให้เกิดโรคต่าง ๆ ดังนี้:

1. โรคเหงือกอักเสบและปริทันต์อักเสบ (Gingivitis and Periodontitis)

• ฟันผุที่ไม่ได้รับการรักษาสามารถนำไปสู่การอักเสบของเหงือก (Gingivitis) ซึ่งเป็นขั้นตอนเริ่มต้นของโรคเหงือก

• หากปล่อยทิ้งไว้ โรคเหงือกอาจลุกลามไปยังเนื้อเยื่อและกระดูกที่รองรับฟัน ทำให้เกิดโรคปริทันต์อักเสบ (Periodontitis) ซึ่งสามารถทำให้ฟันหลุดได้

2. การติดเชื้อในช่องปาก (Oral Infections)

• ฟันผุที่ลึกลงไปถึงรากฟันสามารถนำไปสู่การติดเชื้อในเนื้อฟันและรากฟัน ซึ่งอาจทำให้เกิดฝี (Abscess) ในช่องปาก

• การติดเชื้อในช่องปากสามารถแพร่กระจายไปยังเนื้อเยื่อรอบข้าง ทำให้เกิดอาการบวมและเจ็บปวด

3. โรคหัวใจ (Heart Disease)

• มีการศึกษาที่แสดงว่าการติดเชื้อในช่องปากจากฟันผุและโรคเหงือกอักเสบสามารถเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดโรคหัวใจได้

• แบคทีเรียจากช่องปากสามารถเข้าสู่กระแสเลือดและก่อให้เกิดการอักเสบในเส้นเลือด ทำให้เกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด

4. โรคเบาหวาน (Diabetes)

• ผู้ที่มีโรคเบาหวานมีความเสี่ยงสูงต่อการเกิดฟันผุและโรคเหงือกอักเสบ

• นอกจากนี้ การติดเชื้อในช่องปากสามารถทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดไม่คงที่ ทำให้การควบคุมเบาหวานยากขึ้น

5. โรคระบบทางเดินหายใจ (Respiratory Infections)

• แบคทีเรียจากฟันผุและโรคเหงือกอักเสบสามารถเข้าสู่ระบบทางเดินหายใจ ทำให้เกิดการติดเชื้อในปอด เช่น ปอดบวม (Pneumonia) และหลอดลมอักเสบ (Bronchitis)

6. ภาวะคลอดก่อนกำหนด (Preterm Birth)

• การติดเชื้อในช่องปากจากฟันผุสามารถเพิ่มความเสี่ยงในการคลอดก่อนกำหนดและน้ำหนักทารกน้อยในผู้หญิงที่ตั้งครรภ์

โรคฟันผุเกิดจากแบคทีเรียในช่องปากที่ทำปฏิกิริยากับน้ำตาลและแป้งในอาหาร ทำให้เกิดกรดที่ทำลายเคลือบฟัน อาการเริ่มต้นอาจมีจุดดำหรือคล้ำบนฟัน และอาจรู้สึกเจ็บหรือปวดฟันเมื่อสัมผัสกับความเย็น ความร้อน หรือของหวาน การป้องกันโรคฟันผุสามารถทำได้โดยการแปรงฟันและใช้ไหมขัดฟันอย่างถูกวิธี การรับประทานอาหารที่เหมาะสม การใช้ฟลูออไรด์ และการตรวจฟันเป็นประจำ หากเกิดฟันผุแล้ว การรักษาอาจรวมถึงการอุดฟัน ครอบฟัน รักษารากฟัน หรือถอนฟันในกรณีที่เสียหายหนัก การดูแลรักษาฟันอย่างดีเป็นวิธีที่ดีที่สุดในการป้องกันโรคฟันผุและรักษาสุขภาพฟันให้แข็งแรง